.
Zij die de sereniteit van hun hart
bedekken met hun zorgen en verdriet,
worden overmeesterd door geesten en spoken.
Deze houden zorgen en verdriet in stand.
Yin Xi de Poortwachter
.
Het thema van de vorige blog was dat in ieder mens de mogelijkheid aanwezig is om verlicht te worden wanneer hij zijn oorsprong leert kennen vanuit een stil geworden hart.
De reden waarom wij dan toch niet verlicht zijn wordt door Yin Xi in een zestal ferme uitspraken genoemd. In deze en de komende blogs worden deze een voor een besproken.
In het citaat hierboven stelt Yin Xi de sereniteit van ons hart als een gegeven, als een eigenschap van ons hart. Met ‘hart’ bedoelt hij het Hart in het hart, ofwel de vonk van Tao die in het Midden is. Dit Hart is van nature kalm, helder en gelijkmoedig, want het is Een zonder twee.
Wie zich daar naar richt, vanuit diepe, innerlijke stilte, ervaart ‘iets’ waar geen woorden voor zijn, maar dat herkend wordt als het meest wezenlijke van ons zijn, terwijl volkomen helder is dat ‘ik’ dit niet ben. Zo ongeveer wordt vaak een verlichtende ervaring beschreven.
Dit wordt wel vergeleken met het beklimmen van een berg. Alleen blijven we daar doorgaans niet en volgt na het omhoog gaan de afdaling naar het dal. Toch hoeft dit niet als minder verlichtend ervaren te worden want het lage heeft binnen de taoïstische beleving juist een zeer positieve betekenis omdat het dicht bij Tao is.
Dit blijkt onder meer uit vers 8 van de Daodejing:
,
Wie de weg bewandelt moet, net als water, aanvaarden waar hij zich bevindt.
Dat is misschien vaak daar waar water gaat, de laagste plaats.
Zo is het goed.
Het hart moet als een meer, kalm en sereen zijn, berustend op grote diepte.
Swierenga en Desorger
De opperste Goedheid is als water.
Water is goed, doet goed aan alle dingen,
en twist niet.
Het woont in plaatsen die de mensen verachten.
Daarom komt (de Wijze, die als water is)
dicht bij Tao.
Henri Borel
.
In de laagte – dicht bij Tao – kunnen we een glimp opvangen van onze oorsprong.
In de laagte – dicht bij Tao – worden we tevens geconfronteerd met alles in ons dat deze oorsprong bedekt. Want ons hart is (nog) niet leeg. Het is gevuld met de vele dingen die ons emotioneren, en met de eindeloze stroom van onze gedachten. Daaruit vloeien onze daden en driften voort. Dit alles heeft allemaal betrekking op onze persoon.
In de laagte – dichtbij Tao – staan we voor het gegeven om dit onder ogen te zien opdat onze Oorsprong zich kan openbaren.
Iedere Wijze helpt ons hierbij, zo ook Yin Xi. Maar deze hulp is niet van psychologische aard, bedoeld om beter met onszelf om te leren gaan en daardoor met onze omgeving.
De hulp van de Wijze is van spirituele aard: bedoeld om ons te leren inzien op welke manier we onze oorsprong niet alleen bedekken, maar ook bedekt houden.
Dit inzicht is in feite ook een manier om beter met onszelf om te gaan, maar dan in onze relatie tot het mysterie. Omdat het mysterie in alles is, vloeit daaruit – als vanzelf – voort dat wij dan ook op een andere manier met de tienduizend dingen omgaan: niet meer met onszelf als uitgangspunt.
Lao Zi en Yin Xi zeggen het volgende:
.
Naar buiten komen is leven.
Naar binnen gaan is sterven.
Daodejing 50
Leven is dat waar je je aan vastklampt.
Dat waar je je niet aan vastklampt, is Tao.
Yin Xi de Poortwachter
.
De grote Wijzen stellen dat op de Weg naar Verlichting ons ik ‘sterft’. Het wordt minder en dooft uiteindelijk uit, om plaats te maken voor de Mens zoals we bedoeld zijn.
Een werkelijk spirituele leraar is er niet op uit om ons ‘ik’ te handhaven. Ook niet om het mooier te maken, want ook een ‘mooi’ ik bedekt de Oorsprong. Een werkelijk Wijze helpt ons door – in hetlicht van Tao – onszelf zodanig te spiegelen dat we het ik uiteindelijk loslaten.
De woorden van een Wijze komen voort uit oprechte liefde voor al diegenen die in een droomwereld leven waarin zij zichzelf in het midden plaatsen en hierdoor hun oorsprong bedekken.
Om ons wakker te schudden gebruikt Yin Xi ferme woorden:
.
Zij die de sereniteit van hun hart
bedekken met hun zorgen en verdriet,
worden overmeesterd door geesten en spoken.
Deze houden zorgen en verdriet in stand.
Yin Xi de Poortwachter
.
Deze uitspraak kan vragen bij ons oproepen, want is het niet zo dat geen mens ontkomt aan zorgen en verdriet? Houdt dat dan in dat niemand verlicht kan worden? En overigens, wat te denken van spoken en geesten?
Om met het laatste te beginnen: onder spoken worden verstaan emoties die we in het dagelijks leven (nog) geen plekje hebben kunnen geven. Ze worden in ons onbewuste opgeslagen en komen op vaak onverwachte momenten naar buiten.
Onder geesten wordt verstaan gedachten en ideeën waarmee we ons zodanig identificeren dat ze ons gaan beheersen. Ze worden vaak op heftige emotionele wijze uitgedrukt, waarbij weinig ruimte wordt gelaten voor de zienswijze van de ander.
Het is zeker zo dat zorgen en verdriet bij het leven horen. Yin Xi zegt dan ook niet dat ze er niet mogen zijn, maar heeft het erover dat wij onbewust toelaten dat ze de sereniteit van het Hart bedekken. Daarvan is sprake wanneer zorgen en verdriet een eigen leven gaan leiden en ons overheersen. Hierdoor houden ze onze zorgen en verdriet in stand.
Maar wat staat de leerling-wijze dan te doen?
.
De afbeelding hiernaast heeft als titel: ‘verdriet’. De lap stof die de vrouw in haar handen houdt symboliseert dit. De lap heeft dezelfde kleur en structuur als haar kleding. We kunnen ons voorstellen dat zij deze aanvankelijk om zich heen had gedrapeerd; het verdriet maakte deel van haar uit. Maar nu ziet ze haar verdriet welbewust onder ogen, echter zonder dat ze het zich toe-eigent.
Het zonder emoties en oordelen objectief waarnemen wat datgene dat in ons speelt, is het begin van wu wei.
Wanneer we ons bewust worden dat zorgen en verdriet de sereniteit van ons Hart bedekken, is het niet meer dan menselijk dat we iets willen doen om dit te voorkomen.
Maar het ‘doen’ van de leerling-wijze bestaat paradoxaal genoeg uit ‘niet-doen’.
Dit is hard werken.
Want hij mag niet uit zijn op het behalen van welk resultaat dan ook, omdat dit voortkomt uit zijn persoonlijk belang waardoor een nieuwe bedekking van het Hart ontstaat. Aan de andere kant leunt de leerling-wijze ook niet achterover; hij is volop betrokken bij het proces waar hij in staat, want daarbij is immers zijn medewerking onmisbaar.
Maar wat staat hem dan te doen? In het gewone leven voeden we het hart door geesten en spoken. Op de Weg terug gaat de leerling-wijze leren wat in het Taoïsme genoemd wordt: Het vasten van het hart. Dat houdt een uitgebreide vorm van wu wei in.
Dat is zo veel omvattend dat er in de volgende blogs van deze serie uitgebreider op in wordt gegaan. Daar komt opnieuw Yin Xi aan het woord die ons bewust maakt van nog meer dingen waarmee wij de sereniteit in het hart bedekken.
.
REACTIES:
Fenneke: Ohhh, wat mooi! Wat mij betreft hebben we de bedekking van ons hart extreem zien uitrollen, de afgelopen jaren…..niet dat dat nou zo mooi is maar als het aan het licht komt is het dé kans het te “doen/laten wegsmelten”…….
Adelheid: Wat is dit toch allemaal prachtig wat ik mag ontvangen.
Elly T.: Heel mooi weer. Helder als water en warm door de vuurgloed die er helemaal doorheen spreekt !
Roeland: Geesten en spoken omringen mij. Maar wat een mooi onderscheid !
Anneke: De tekst is heel helder. Bij het herlezen wordt het nóg Helderder! Ervaar het gelezene sterker. Dank.
.ontvangen.
REREACTIESACTIES:
4 Replies to “27. DE POORTWACHTER SPOKEN EN GEESTEN”