(deel 2 van thema verbinding)
.

.
De tienduizend dingen onder hemel en aarde,
liggen binnen één bundel besloten.
Yin Xi de Poortwachter
.
Het tweede hoofdstuk van het boek van Yin Xi de Poortwachter begint met een alinea waarin het thema ‘Verbinding’ centraal staat. In enkele regels noemt hij een aantal zeer uiteenlopende manieren waarop het onnoembare zich in onze wereld uitdrukt.
De eerste regel werd in de vorige blog besproken (30 – De Poortwachter – Leegte ). De kern ervan is dat steeds wanneer wij Yin en Yang met elkaar in het tijdloos midden verbinden, er spontaan in ons een ‘leegte’ ontstaat waarin het onnoembare zich openbaart.
In de nu volgende blog besteden we aandacht aan wat Yin Xi in de tweede regel in verband met het onderwerp ‘verbinding’ te zeggen heeft.
.
Schilden van reuzenschildpadden
duizendblad,
rietstengels en gebroken tegels
kunnen allemaal
goed of slecht nieuws voorspellen.
Yin Xi de poortwachter
.
Deze uitspraak zal ons mogelijk verrassen omdat het over orakels gaat. Orakels worden doorgaans gebruikt als raadgevers bij lastige kwesties, doorgaans van persoonlijke aard. Het wordt vaak gebruikt als een soort waarzeggerij. Maar bedoelt Yin Xi dit wel? Hij noemt verschillende soorten orakelmethoden. Met name de eerste – die van de schilden van reuzenschildpadden – had een veel grotere reikwijdte dan welk persoonlijk belang van wie dan ook. Hierop zullen we in deze blog dieper ingaan.
In de volgende blog worden de andere drie orakelmethoden besproken.
.

.
Rond 1300 v.o.j. werden in China de platte delen van het buikschild van een (dode) reuzenschildpad als orakel gebruikt door de koningen van weleer. Zij waren tevens priesters.
Zij bereidden zich voor op het gebruik van het orakel door hun hart te zuiveren en het open te stellen voor de ‘leegte’ die tijdloos is. Hierdoor kon het orakel op zuivere wijze geraadpleegd worden. De bedoeling ervan was de goden om inzicht te vragen hoe men in harmonie kon leven met de onnoembare oorsprong van het leven.
De koning-priester en zijn assistenten verbonden zich in diepe innerlijke stilte met elkaar. De assistenten boorden aan de onderkant van het buikschild in verticale rijen naast elkaar kleine holtes. Deze werden zo diep geboord dat er nog maar een millimeter overbleef tot de bovenkant van het schild. Daarna stelde de koning-priester luidop een vraag. Om beurten werden vervolgens met een gloeiend hete bronzen pook alle holtes verhit. Hierdoor barstte met een helder, krakend geluid de bovenkant van het schild. Dit klonk alsof de kracht van de onzegbare en tijdloze energie – de Qi – ‘sprak’. Op de bovenkant van het schild ontstonden kleine, hoekige barsten. Deze vormden patronen waaraan de koning-priester een betekenis toekende, als antwoord op zijn vraag.
.

Links:
bovenkant schild met de barstjes en de karakters.
Rechts:
Onderkant schild met de holtes.
.
Maar wat wordt onder ‘Qi’ verstaan?
De Taoïstische kosmologie kent het bestaan van een veld van ontwikkeling dat voorafgaat aan onze kosmos: ‘de voorafgaande hemel’ genoemd.
Daarin is een oerchaos, als een bol bestaande uit energiepakketjes. Daarin bevindt zich in potentie onze kosmos, samen met alles wat daarin tot ontwikkeling komt, of al is gekomen.
In die bol circuleert Qi, dat is levenskracht en energie.
Qi gaat zich op twee manieren uitdrukken: in Yin-Qi en in Yang-Qi, in positief en negatief, uitstralend en ontvangend. Daaruit werd onze kosmos tot leven gewekt met daarin de tienduizend dingen.
Yin Xi zegt hierover het volgende:
De tienduizend dingen onder hemel en aarde,
liggen binnen één bundel besloten.
.
Wanneer de koning-priester het orakel raadpleegt manifesteert zich in het antwoord de Qi niet alleen in krakende geluiden, maar ook in de kleine barsten in het schild van de schildpad. Dit wordt ervaren als een uitdrukking van shen-qi 神气 : goddelijke, spirituele energie of kracht.
Qi stroomt uit de voorafgaande hemel in onze wereld van de vorm. Deze kracht wekt in de mens een waardigheid en verhevenheid die hem verbinden met het onnoembare dat ‘Tao’ wordt genoemd.
.
Er ontwikkelde zich nog iets heel anders uit deze orakelmethode: de Chinese taal! Voor zover bekend bestond er in de tijd van de orakelbeenderen nauwelijks schriftelijke taal. Er werden pictogrammen gebruikt om iets mee uit te drukken.
De koning-priester gaf betekenis aan de krasjes die in het orakelschild ontstonden. Hij stileerde ze, noteerde hun nieuwe vorm en hieruit kwam het Chinese schrift tot ontwikkeling.
Het is de oudst bekende taal die tot op heden nog steeds gesproken én geschreven wordt.
Het is niet bekend hoe toentertijd de uitspraak luidde, maar de oude karakters bleven gezien worden als geheiligde taal. De Daodejing bijvoorbeeld is in deze taal geschreven.
.


Boven: de ontwikkeling van het karakter voor ‘vogel’ van barstjes in het schild tot de huidige schrijfwijze.
.
In het Taoïsme is theorie altijd verbonden met praktijk omdat de shen-qi 神气 altijd werkzaam is en blijft. Wij gebruiken geen orakelbeenderen meer om inzicht te krijgen op welke manier we in harmonie met het mysterie kunnen leven. Maar omdat de Chinese karakters als ‘heilig’ werden ervaren, werd er altijd heel zorgvuldig mee omgegaan.
Hieruit ontwikkelde zich de Chinese kalligrafie. Daarin gaat het niet om ‘schoonschrift’ maar om de karakters zodanig de schrijven dat de Qi er doorheen stroomt.
Vóórdat de kalligraaf begint maakt hij zich door middel van meditatie innerlijk ‘leeg’. Hij verlegt zijn aandacht van zijn persoon: naar het niet-ik. Vandaaruit brengt hij op allerlei manieren Yin en Yang met elkaar in harmonie, maar zonder erop uit te zijn om iets ‘moois’ te laten zien. Het evenwicht komt van binnenuit, niet van buitenaf.
Yin en Yang komen met elkaar in harmonie wanneer de harde penseel (Yang) en de donkere, vloeibare inkt (Yin) harmonisch met elkaar samen werken. Om te beginnen is daarbij de dynamiek van de beweging van groot belang.
Vanuit zijn leeg geworden hart doopt de kalligraaf de penseel in de inkt.
Om het karakter te schrijven beweegt hij als eerste de penseel door de lucht. Deze onzichtbare beweging maakt net zo goed deel uit van de Qi van het karakter als de zichtbare inkt die op het papier komt. Ook op deze manier komen Yin en Yang met elkaar in evenwicht.
Daarna beweegt de kalligraaf de penseel – nog steeds in de lucht- in een tegengestelde beweging. Wanneer het de bedoeling is dat het zichtbare deel van het karakter van boven naar beneden wordt geschreven maakt de penseel in de lucht een beweging van beneden naar boven. Opnieuw opdat Yin en Yang met elkaar in evenwicht zijn waardoor de Qi kan stromen.
Uiteindelijk landt de penseel op het papier en worden in een vloeiende beweging de strepen gemaakt waaruit het karakter bestaat. Tot slot wordt de penseel van het papier omhoog gebracht en keert door de lucht weer naar het midden.
Als het goed is, vloeit nu uit de samengebalde Ene Qi vanuit de voorafgaande hemel kracht in het karakter. Deze straalt uit naar degene die ervoor openstaat. want ‘boven’ is altijd verbonden met ‘beneden’.
.
Aan het eind van iedere blog wordt op een speelse manier ingegaan op het thema ervan.
.

Dat er Qi vanaf de kalligrafie uitstraalt is niet zomaar een mooie gedachte, of filosofie, maar is te ervaren door degene die ernaar kijkt. Deze ervaart een gevoel van rust en harmonie Een goed kalligraaf onderscheidt tussen een serie karakters moeiteloos degene die Qi uitstralen en die dit (nog) niet doen. Want kalligrafie is in feite spirituele ontwikkeling.
Maar het maakt ook deel uit van de Chinese cultuur. Kinderen leren het op school en op straat wordt het door jong en oud beoefend. Een kwast aan een lange steel wordt in water gedoopt. Daarmee worden gewoon op de openbare weg hele stukken diepzinnige poëzie gekalligrafeerd.
Na verloop van tijd verdampt het water. Daarmee wordt uitgedrukt dat de kalligraaf Qi ontvangt en uitstraalt, maar zich er niet mee vereenzelvigt.
.
REACTIES
R.P.: Prachtig en interessant !
F.M.: Mooi verhaal !
E.T.: Orakels blijft bijzonder en leuk om over te lezen. Wat betreft het aspect van Yn en Yang bij kalligrafie: goed om bij stil te staan, want dat geldt natuurlijk voor alles. Iets is er immers al voordat het vorm krijgt.
F.B.: Prachtig blog, zowel visueel als inhoudelijk.
G.W.: Bijzonder om aan de hand meegenomen te worden naar de essentie die dezelfde is.
R.W.: Treffend beschreven hoezeer het leven in tao aandachtig leven is waarbij hemel en aarde verbonden worden/zijn. Dat is wel heel anders dan het westerse oppervlakkige geraas en gehaast in het leven.
R. S. : Mooie tekst. Rembrandt is in zijn jeugd met een kalligrafie opleiding begonnen.
E.M.: Mooi die openbaring van onze kosmos! Het is weer een mooie blog. Vraagje: ons universum wordt doordrongen door goddelijke, of taoïstische energie. Dat is dus een immateriële omarming. Kun je dan stellen dat dit in westerse termen ‘Het onbeweeglijk koninkrijk’ genoemd kan worden? Of misschien in taoïstische termen ‘Het huis van Tao?’
Antwoord Elly: Mooie vraag. In het taoïsme wordt in die zin gesproken over ‘De voorafgaande hemel’. Op de betekenis ervan wordt in de volgende blog ingegaan.
W.G.: De barsten in de buikschilden roepen bij mij n muziektekst op: There’s a crack in everything. That’s how the light gets in’, van Leonarda Cohen. Wijsheid van alle tijden, het Licht is er altijd, en altijd geweest.
3 Replies to “Blog 31 – DE POORTWACHTER – SACRALE TAAL”