Deel 3 van thema wu wei
.
Neem niet je persoonlijke hart als standaard voor verandering.
Maar door samen met anderen het hart te dienen
kan het veranderen.
Zij die dit weten:
Zijn in staat om voor de dingen te zorgen.
Zijn in staat door de kracht van de Teh hun werk te doen.
Zijn in staat de ruimte van Tao te ervaren.
Zijn in staat samen te werken met anderen.
Zijn in staat hun – ik- te vergeten.
Dit is de grootste vorm van leeg worden.
Hierdoor kan de Qi van het Midden
de tienduizend dingen transformeren.
Yin Xi de Poortwachter
,
- INLEIDING
Dit is de derde blog naar aanleiding van het oeroude beeld van de karakters wu en wei: een groep mensen die met het oog op Tao in een dichtbegroeid bos een open plek vrijhakt, zodat het licht erin kan schijnen.
In blog 37 werd wu wei besproken in relatie met Tao en in blog 38 in verband met onszelf. Maar wu wei heeft nóg een betekenis: die binnen een groep. Hierop wordt in deze blog ingegaan. Leidraad daarbij is bovenstaand vers van Yin Xi de Poortwachter.
Het begint met een waarschuwing:
Neem niet je persoonlijke hart als standaard voor verandering.
2. ONS HART
Dit vers van Yin Xi begint met een karakter dat aangeeft dat de hele zin bedoeld is in de gebiedende wijs. Met deze opvallend ferme toon richt Yin Xi zich in dit citaat tot zijn leerlingen.
In het oude China werd onder ‘hart’ niet alleen het voelen verstaan, maar ook het denken. Uit denken en voelen komen onze handelingen voort. Denken, voelen en handelen doen we van nature in het belang van onze eigen persoon – of van een kleine groep dierbaren en zaken. We leven vanuit you wei, hebbende handelen. Ons hart is ermee gevuld en van vervuld.
Onder ‘verandering’ verstaat Yin Xi een fundamentele verandering: die van de tijdelijkheid naar tijdloosheid. In het Taoïsme wordt hieronder ‘Innerlijke Alchemie’ verstaan, in de westerse esoterische tradities spreekt men van ‘Transfiguratie’ .
Hij maant zijn leerlingen om daarbij vooral niet het eigen hart als basis te nemen.
Als tijdelijke mens zijn we te vergelijke met eendagsbloemen: overdag bloeien ze prachtig, maar ze verleppen bij het invallen van de nacht. Daarom kan ons hart – ons denken, voelen en handelen – niet dienen als basis voor een verandering die tijd en ruimte overstijgt.
In onze westerse maatschappij is de afgelopen decennia het belang van het individu voorop komen te staan. We worden zélf verantwoordelijk gehouden voor ons welzijn en persoonlijke ontwikkeling.
Dat wordt ook zo gezien bij het gaan van een spirituele Weg. We gaan er automatisch vanuit dat dit een privé kwestie is waar we verder niemand bij nodig hebben.
In zekere zin is dat ook zo, want de Weg begint bij onszelf: vaak met een verlangen naar iets dat we niet kunnen benoemen en dat ons aantrekt. Daarnaast vraagt de Weg om zelfkennis: om onze motieven te onderzoeken: waarom willen we de Weg gaan? Maar de Weg vraagt vooral om ons om te keren: van leven in you wei – op mijzelf gericht – naar leven vanuit wu wei – op Tao gericht. Dit werk zal door ieder mens zelf gedaan moeten worden en blijft deel uitmaken van iedere fase van de Weg, steeds op een meer verfijnd niveau.
Werken aan zichzelf is de basis voor de fundamentele verandering waar de Poortwachter het over heeft. Maar het staat niet op zichzelf, want alle harten met eenzelfde gerichtheid zijn met elkaar verbonden en dit biedt ongekende mogelijkheden.
Yin Xi komt met een verrassende visie:
Maar door samen met anderen het hart te dienen kan het veranderen.
.
.
3. MET ELKAAR VERBONDEN HARTEN
Wie het oer-oude beeld van wu wei voor zich ziet, begrijpt meteen dat een groep mensen in staat is binnen korte tijd een open plek in het bos vrij te hakken, terwijl een individu daar dagen of zelfs weken voor nodig heeft. Dit geldt ook voor de spirituele Weg.
Dit hebben de diverse mysteriescholen door de eeuwen heen ingezien en in praktijk gebracht. Zowel Lao Zi als Yin Xi leidden een spirituele gemeenschap. Het moderne Taoïsme in China kent nog steeds mysteriescholen waarin de leden zich met elkaar verbinden. Maar ook in het westen bestaan – tot op de dag van vandaag – zulke mysteriescholen.
Zij vormen een krachtveld dat verbonden is met het onnoembare. Iedere deelnemer ontvangt daaruit beurtelings wat hij of zij nodig heeft, en schenkt ook weer aan het krachtveld.
De individuele harten zijn met elkaar verbonden tot één groot hart.
Door de gezamenlijke arbeid van de leden wordt een open ruimte in het dichtbegroeide bos vrijgemaakt. Daarin straalt het altijddurende Licht. Het verlicht de werkers, niet één uitgezonderd, ook niet degene die zich nog maar kort bij de groep heeft gevoegd.
Het werk bestaat uit het ‘leeg’ worden van de harten, leeg aan eigenbelang. Deze ‘leegte’ is bij Yin Xi gekoppeld aan het hart, dus aan zowel denken als voelen. Dat houdt in dat er geleidelijk aan niet meer overal vaste tegenstellingen in worden gezien. De behoefte neemt af om de eigen visie en ervaring als de enig juiste te zien; en deze te willen verdedigen. Het leven komt in een ander perspectief te staan. De zelfzuchtige verlangens worden gaandeweg minder. De energie is minder op you wei gericht; meer wu wei.
Het leeg worden van de harten is een dynamisch proces dat zich voltrekt zowel binnen de groep als geheel als binnen de deelnemers. Hierdoor kan ieders hart veranderen.
Leeg worden houdt in vanuit wu wei leven. Daarom zal een mysterieschool zich op geen enkele manier voor laten staan op het bijzondere werk dat zij verricht. Wanneer dit zou gebeuren zou zij meteen vanuit you wei leven. Iedere deelhebber draagt hiervoor verantwoordelijkheid.
De spirituele arbeid wordt in stilte verricht, maar straalt altijd spontaan uit over de gehele wereld. Wat dit inhoudt beschrijft Yin Xi in het laatste gedeelte van dit vers:
.
Zij die dit weten:
Zijn in staat om voor de dingen te zorgen.
Zijn in staat door de kracht van de Teh hun werk te doen.
Zijn in staat de ruimte van Tao te ervaren.
Zijn in staat samen te werken met anderen.
Zijn in staat hun – ik- te vergeten.
Dit is de grootste vorm van leeg worden.
.
4. VOORBIJ DE WOORDEN
In het klassiek Chinees wordt veel uitgedrukt in zo min mogelijk karakters. Deze zijn geen doel op zich, maar verwijzen altijd naar een achterliggende betekenis. Op deze manier biedt de auteur zijn lezers ruimte voor hun eigen invulling.
Belangrijk om te weten is dat het Chinees het begrip ‘de waarheid’ niet kent. Het denken is erop gericht om te verbinden, hierdoor biedt het ruimte aan ieders waarheid. De diverse betekenissen ervan vullen elkaar aan en vormen tezamen een meeromvattend beeld, maar voorkomen vooral dat er onderlinge strijd wordt gevoerd.
.
Hierdoor kan de Qi van het Midden de tienduizend dingen transformeren
.
5. HET MYSTERIE QI
In de slotzin van dit vers komt Yin Xi tot de kern van iedere verandering in het hart: Transformatie. Hij heeft het over de QI van het Midden, waarmee hij bedoelt de niet gepolariseerde energie van het Ene dat dichtbij Tao is.
In een langdurige proces is pure energie tot vorm getransformeerd, en zal vorm uiteindelijk weer tot pure energie terugkeren en vandaaruit terug tot in Tao.
Dit verstaat Yin Xi onder ‘De Qi van het Midden’.
Veel verzen bij zowel Lao Zi als Yin Xi hebben een open einde. Hierdoor ontstaat een heel aparte leegte, zoals de stilte na het gezang van een vogel diep in ons resoneert.
Dit is ook het geval bij bovenstaand vers van Yin Xi. Daarom deze keer tot slot geen ‘extraatje’, maar nog eens het gehele vers:
Neem niet je persoonlijke hart als standaard voor verandering.
Maar door samen met anderen het hart te dienen
zodat het kan veranderen.
Zij die dit weten:
Zijn in staat om voor de dingen te zorgen.
Zijn in staat door de kracht van de Teh hun werk te doen.
Zijn in staat de ruimte van Tao te ervaren.
Zijn in staat samen te werken met anderen.
Zijn in staat hun – ik- te vergeten.
Dit is de grootste vorm van leeg worden.
Hierdoor kan de Qi van het Midden
de tienduizend dingen transformeren.