.
In schalen en bassins, flessen en kolven, urnen en kruiken
daarin kan hemel en aarde zich vestigen.
Yin Xi de poortwachter
.
De komende tijd wordt op deze plaats een klein stukje tekst van Yin Xi de Poortwachter besproken. Dit bestaat uit enkele korte zinnen. Deze gaan allemaal over de verschillende manieren waarop onze wereld met Tao verbonden is. Aan iedere regel wordt een aparte blog gewijd, te beginnen met het citaat hierboven.
Daarin wordt gesproken over een ‘hemel en aarde’ die zich in bepaalde voorwerpen kan vestigen. Zoals altijd bij Yin Xi ligt er een diepe betekenis onder zijn op zich eenvoudige uitspraken. We beginnen met de vraag wat Yin Xi onder ‘hemel en aarde’ verstaat. Dit begrip
kent in het taoïsme meerdere betekenislagen. De eerste is de aarde waarop wij leven met de hemelboog erboven. Het lijkt niet waarschijnlijk dat Yin Xi bedoelt dat deze hemel en aarde zich in schalen en bassins kan vestigen, want deze bevinden zich immers op in onze aarde.
Een tweede betekenis van ‘hemel en aarde’: duidt op het universum als geheel. Toch maakt deze kennis het citaat van Yin Xi niet duidelijker. De kleine hemel/aarde die onze planeet is, bevindt zich binnen de grote hemel/aarde die het universum is. We moeten dan ook nog wat verder zoeken.
Dan komen we uit bij de aard van het Chinese denken: deze is verbindend. Dat was niet alleen vroeger zo, maar ook heden ten dage nog. Dingen die op zichzelf lijken te staan worden gezien in relatie tot andere dingen en krijgen zo een diepere betekenis. Deze wordt in Chinese karakters uitgedrukt waarin die verbinding tot uitdrukking komt.
Nemen we als voorbeeld het Chinese karakter waarmee het weer wordt aangeduid. Het bestaat uit de karakters voor ‘hemel’ en ‘energie’. Met ‘hemel’ wordt de lucht hier op aarde bedoeld en met ‘energie’ een onzichtbare, vitale kracht die het hele universum doorweeft. Deze wordt ‘Qi’ genoemd. Zonder ‘Qi’ is er geen leven mogelijk, niet in de grote ‘hemel/aarde’ en niet in de kleine.
天 tian = hemel.
气 qi = (kosmische) energie.
天气 tiānqì = het weer.
(spreek uit: tjèn-tsjie)
Het taoïsme gaat nog een stapje verder en beschouwt niet alleen het weer, maar al het bestaande vanuit diens relatie met de Qi. Qi is geen ding, maar een energetisch dynamisch proces dat in het hele universum werkzaam is.
Qi drukt zich op twee manieren uit: uitstralend (positief) en ontvangend) negatief). Tezamen vormen zij een eenheid: neemt de een toe, dan neemt de ander in gelijke mate af. Dit komt doordat de kern van het positieve Yang het negatieve Yin is en andersom, beide willen zich manifesteren.
Deze dynamiek wordt in het bekende symbool uitgedrukt. De cirkel als geheel stelt de Qi voor. De Yang energie wordt in het taoïsme ook wel ‘hemel’ genoemd, en de Yin energie ‘aarde’.
Kosmologen merken op dat er in het universum een liefde voor het leven werkzaam lijkt te zijn, of voor levende systemen. Ze constateren dat er een kosmisch proces werkzaam is dat nog volop in ontwikkeling is. Maar waar de oorsprong ervan is blijft een mysterie waarvan men beseft dat dit voorbij de wetenschap gaat.
In het taoïsme wordt dit mysterie aangeduid als ‘Tao’.
Tao is niet een van de tienduizend dingen. Het heeft geen vorm en is dus in die zin als ‘leeg’. Maar alles wat ooit heeft bestaan; op dit moment bestaat; of ooit zal bestaan, ligt als energie-zonder-vorm in Tao. Zo gezien is Tao als ‘vol’.
.
Deze volheid drukt zich in ons universum uit als energie: Qi genaamd. Qi bestaat uit Yin-Qi en Yang-Qi. In hun midden is ‘iets’ dat niet meebeweegt omdat het geen ‘ding’ is, het is ‘leeg’.
Het kan daarom ook niet uitgebeeld worden. De stip die we in deze afbeelding in het midden zien is dan ook niet letterlijk bedoeld, maar om ons een beetje op weg te helpen.
De twee – Yin en Yang, of hemel en aarde – vormen samen met dit midden een drie-heid. Deze wordt in het taoïsme ook wel als ‘macrokosmos’ aangeduid.
Vanuit het mysterie van het universum keren we terug naar onszelf hier op aarde. Hoewel terugkeren in dit verband maar betrekkelijk is, want het mysterie is alomtegenwoordig en daarom ook werkzaam in onze kleine wereld. Wij zijn een microkosmos.
Yin Xi de Poortwachter zegt hierover het volgende:
.
Het hart is één;
de dingen zijn één;
Tao is één.
Deze drie zijn tezamen ook weer één.
Hoewel ze ieder hun eigen patroon hebben,
breng je ze schade toe wanneer je hun eenheid uit het oog verliest.
.
Onder ‘hart’ wordt in het taoïsme verstaan de eenheid tussen ons denken en voelen.
Wij zijn één van de tienduizend dingen die tezamen ook een eenheid vormen.
Midden tussen deze twee is het alomvattende Tao.
Alle dingen hebben hun eigen patroon, ieder mens is weer anders. Maar we hebben met elkaar gemeen dat ons tijdelijke zelf verbonden is met het eeuwig mysterie.
Hiervan zijn we ons niet altijd bewust. We ervaren onszelf vaak als het centrum van ons bestaan. Alsof het besef van verbondenheid tussen de drie die één zijn, in ons nog in ontwikkeling is.
Dit brengt ons terug bij het citaat van de Poortwachter aan het begin van deze blog. Zijn bedoeling wordt misschien wat duidelijker wanneer we dit van achter naar voren lezen:
.
Hemel en aarde kunnen zich vestigen in
schalen en bassins; flessen en kolven; urnen en kruiken.
.
Al deze dingen hebben een ronde vorm, maar een lege binnenkant. Alleen hierdoor kan de drie-eenheid van hemel en aarde met Tao in het midden, zich erin vestigen.
De taoïstische wijsheid heeft altijd een praktische betekenis. Wat voor flessen en kruiken geldt, is ook op ons van toepassing. Wij zijn een microkosmos. Wanneer we in ons diepste innerlijk afdalen, tot in het midden, stuiten we ook in deze kleine wereld op hetzelfde mysterie als de kosmologen in de grote wereld. Want ‘boven’ is verbonden met ‘beneden’ en het onnoembare maakt ons sprakeloos stil.
Yin Xi de Poortwachter zegt:
.
Het is onjuist dat Tao iets is.
Het kan niet in woorden uitgedrukt worden.
Niet in woorden uitgedrukt,
is Tao nabij.
.
Vanaf nu wordt aan het einde van iedere blog een Chinese afbeelding opgenomen die overeenstemt met het thema van de blog; samen met een korte toelichting.
.
Het thema ‘leegte’ is van grote betekenis in de taoïstische schilderkunst. Er wordt altijd letterlijk ruimte gelaten voor het mysterie Tao.
Het is belangrijk dat de drieheid van Qi met Yin en Yang in de schildering tot uitdrukking komt.
Dat is hier de verbinding tussen inkt, penseel en papier.
Vóórdat de schilder begint, verbindt hij zich met de lege kern in zichzelf. Daarna ontwikkelt het werk zich ‘als vanzelf’.
Een taoïstisch schilder signeert zijn werk dan ook niet. In plaats daarvan zet hij rood gekleurde stempels op zijn werk (zie linksboven) die een symbolische betekenis hebben. De rode kleur verlevendigt ook het vaak sobere kleurgebruik van de taoïstische schilder.
Deze afbeelding is gemaakt door Shi Tao (1642 – 1707) Shi is zijn familienaam. Tao is een veel voorkomende Chinese jongensnaam. Niet te verwarren met ‘Tao’. Dit wordt in China als ‘Dao’ geschreven.
Reacties:
J.T. : verhelderend !
M.W.: Weer een indrukwekkend blog !
E.T. Kraakhelder blog. Dat maakt het zo uitnodigend om die woorden ook echt in je binnenste te laten komen en daar zeggenschap te geven. Die tekening aan het eind is weer een andere benadering die uitnodigend werkt én het Chinees tekenen beter doet begrijpen. Kortom: weer een prachtig geheel dat gehoord mag worden!
A.B.: Fijn dat de Poortwachter weer terug is, ik miste het.
N.S.: Goed nieuws dat de Poortwachter er weer is.
E.M.: Hartelijk dank, leuk en fijn dat hij weer terug is.
R.W.: Fijn dat ie er weer staat, en als een huis!
One Reply to “BLOG 30 VERBINDING ( 1 )”